Oprócz podstawowego obowiązku zatrudnienia pracownika (tj. podpisania umowy o pracę lub aktu mianowania) oraz terminowego wypłacania pracownikowi wynagrodzenia za pracę, na pracodawcy spoczywa wiele innych obowiązków wynikających z Kodeksu pracy.

Obowiązki dotyczące zatrudnienia

Pracodawca obowiązany jest zatrudnić pracownika zgodnie z jego kwalifikacjami i doświadczeniem zawodowym, a także jego stanem zdrowia. Zatrudnić można przy pracach, które są dozwolone dla poszczególnych osób (np. kobiet, młodocianych).

Pracodawca ma obowiązek zaznajamiania pracowników, którzy podejmują pracę, z zakresem ich obowiązków, a także z ich uprawnieniami oraz przepisami bhp. Ponadto przed podjęciem pracy, pracodawca powinien skierować pracownika na badania lekarskie.

Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zatrudnić pracownika w formie telepracy, jeśli z takim wnioskiem zwróci się do niego pracownik. Szczegółowe zasady świadczenia telepracy pracodawca uzgadnia z zakładową organizacją związkową.

Obowiązki organizacyjne

Pracodawca powinien zorganizować proces produkcyjny i zapewnić, by przebiegał on w przyjętym porządku pracy. Pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikom m.in. narzędzi (np. informatycznych) i materiałów niezbędnych do wykonywania powierzonej pracy. Powinien także czuwać nad tym, by obowiązujący w zakładzie porządek pracy był przestrzegany przez pracowników. W tym celu powinien wydać regulamin pracy.

Pracodawca powinien organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie.

Pracodawca powinien również dążyć do uczynienia zakładu pracy środowiskiem wolnym od dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Obowiązek zaspokajania potrzeb socjalnych pracowników

Kodeks pracy stanowi, iż w miarę posiadanych przez pracodawcę środków powinien on rozwijać działalność, która zmierza do zaspokajania potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników.

Zgodnie z ustawą o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników w danym roku, jest obowiązany utworzyć fundusz świadczeń socjalnych (zasady wydatkowania środków z funduszu pracodawca ustala z zakładową organizacją związkową).

Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest obowiązek udzielania pracownikom przez pracodawcę pomocy w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Pracodawca powinien wspierać pracowników zarówno w dokształcaniu się, jak i w doskonaleniu zawodowym.

Obowiązek udzielenia urlopu

Pracodawca jest zobowiązany udzielić urlop pracownikowi w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym, najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

Obowiązek wydania świadectwa pracy

W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.

Obowiązek informowania pracowników

Pracodawca jest zobowiązany do udostępnienia pracownikom tekstu przepisów dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu w formie pisemnej informacji rozpowszechnionej na terenie zakładu pracy lub zapewnienia pracownikom dostępu do tych przepisów w inny sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Pracodawca jest obowiązany informować pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy o możliwości zatrudnienia w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, a pracowników zatrudnionych na czas określony – o wolnych miejscach pracy.

Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Przeciwdziałanie mobbingowi przez pracodawcę jest bardzo istotne, ponieważ, jeżeli pracownik dozna z powodu mobbingu rozstroju zdrowia lub zwolni się z pracy, to właśnie pracodawca może ponieść odpowiedzialność.

Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o prace, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za prace, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.